Το ταξίδι της Εκάτης στον χώρο του βιβλίου ξεκίνησε το 1956 από τον έρωτα για το αντικείμενο του ιδρυτή Κωστή Νικολάκη.
Παλιός τσιγκογράφος, την εποχή που η εκδοτική παραγωγή ήταν άμεσα εξαρτημένη από την παλιά -πλέον- τέχνη της τσιγκογραφίας, γνωρίζει την δουλειά εκ των έσω, σε μεγάλο βάθος. Φτιάχνει κλισέ για το Γαλλικό ινστιτούτο, την «Ασπιώτη-Έλκα», την εφημερίδα «Εστία», το τυπογραφείο «Κωνσταντινίδη-Μιχαλά», τον τυπογράφο Γιάννη Μακρή, το περιοδικό «Θέατρο» του πρώην διευθυντή των «Νέων» Κώστα Νίτσου καθώς και για ζωγράφους και χαράκτες όπως ο Γιάννης Τσαρούχης και ο Τάσος.
Η εμπειρία που αποκτά με αυτές τις συνεργασίες είναι τεράστια. Όμως η αγάπη του για το βιβλίο θα τον ωθήσει αρχικά στην πλανόδια πώληση βιβλίων. Όπως λέει χαρακτηριστικά και ο Ρένος Αποστολίδης «Δικός μας, … πρωί δέκα-έντεκα, Μοναστηράκι μεριά, κάτω απ’ την πιστή μας Ακρόπολη …στο μελίσσι της αγοράς, αυτής της ανέκαθεν Παρδαλόχρωμης Αγελάδας μας εδωκάτω απ’ τον Παρθενώνα … ο Κωστής, ο ψηλός, με το τρίτροχο καρότσι εκεί, γιομάτο βιβλία …φέρνει το βιβλίο, το διαλεγμένο, τ’ όχι όποιο κι όποιο, το ουσιαστικώτερο, το ποιοτικώτερο, το δοκιμασμένο από παλιότερα …»
Με τον καιρό, το καρότσι ταξιδεύοντας σε διάφορα «πόστα» της Αθήνας, θα καταλήξει στην γωνία Χέυδεν και Πατησίων όπου «… μίαν πρωίαν όμως εθεάθη με εν καρότσιον πλήρες βιβλίων, κυλιόμενο μεν, αλλά σταθμευμένο επί πεζοδρομίω, έχοντας μπλοκαρισμένη την δεξιάν ρόδαν δι’ ενός ζεύγους υποδημάτων, άτινα εχρησιμοποίει ως σφήνας, το νούμερο των οποίων δεν πρέπει να ήτο μικρότερον των τεσσαράκοντα πέντε τσαγκαρικών μονάδων. Όταν δε διερχόμενος χωροφύλαξ, του συνέστησε να αιχμαλώτιση την αριστεράν ρόδαν αντί της δεξιάς, ούτος ηρνήθη. Διά την ενέργειάν του αυτήν εκατηγορήθη και εδιώχθη, όμως, δυστυχώς, ουδέποτε ανεγνωρίσθη η ηρωική του πράξις και ως εκ τούτου δεν του απενεμείθη εισέτι ο τίτλος του αντιστασιακού…» όπως αναφέρει ο Κώστας Εμμανουηλίδης.
Τη σκυτάλη στην αφήγησης παίρνει ο Γιώργος Καραβασίλης: « Ήταν το μοναδικό καρότσι πού διέθετε σοβαρά βιβλία, σε αντίθεση με τα σαβουροειδή της δεκαετίας του πενήντα και του εξήντα, πού κυκλοφορούσαν στους κεντρικούς δρόμους της Αθήνας. Το καρότσι του στις αρχές της οδού Χέυδεν, δεν άργησε να γίνει στέκι, όπου πραγματικά δυσκόλευε την κυκλοφορία. Πόσοι ανώνυμοι και επώνυμοι δεν πέρασαν από κει! Φυσικά, η Ασφάλεια άρχισε να παρακολουθεί την κατάσταση και δεν άργησαν οι διώξεις με τις γνωστές αφορμές. “Αν έχεις άδεια, πότε λήγει, ποιοί έρχονται” κ.ά.», (καθώς προωθούσε το προοδευτικό βιβλίο της περιόδου εκείνης). Την εποχή εκείνη ό Κωστής Νικολάκης άρχισε να φαίνεται και ως εκδότης με τις εκδόσεις «Κουλτούρα». Ανάμεσα στα βιβλία που κυκλοφόρησαν τότε ήταν και μία επιλογή ποιημάτων του διάσημου υπερρεαλιστή Πώλ Ελυάρ…» καθώς και διάφορα ιστορικά κείμενα (Πολυζωίδης, «Ανέκδοτα κείμενα της ελληνικής επανάστασης»), μελέτες όπως του Γερμανού Στάινερ «ο Όμηρος και οι καθηγητές» και άλλα.
«…Καλοκαίρι του 1972,» συνεχίζει ο Γιώργος Καραβασίλης «ο Κώστας αποφασίζει να στεγαστεί επαγγελματικά στο βιβλιοπωλείο που βρίσκεται μέχρι τώρα, στην Τρίτης Σεπτεμβρίου 91, απέναντι απ’ τον ΟΤΕ καθώς η Ασφάλεια του στερεί την άδεια του πλανόδιου. Δουλευταράς όπως είναι, έξυπνος, ανήσυχος, δεν κάθεται λεπτό. Εγκαταλείπει οριστικά το πρώτο του επάγγελμα – ήταν τσιγκογράφος. Αφοσιώνεται στην πώληση παλαιών και νεώτερων εκλεκτών βιβλίων και τα τελευταία χρόνια, παράλληλα, δίνεται στις εκδόσεις του…» οι οποίες αλλάζουν τίτλο, «…και σα να μην έφταναν όλα τ’ άλλα βιβλία,» λέει ο Μένης Κουμανταρέας «νά σου κάποια στιγμή ξεφυτρώνουν και οι εκδόσεις Εκάτη. Αυτό το όνομα της σκοτεινής θεότητας διάλεξε ο Νικολάκης για να βαφτίσει τις δικές του εκδόσεις. Φτιαγμένες από στέρεα υλικά, τη στέρηση και το μεράκι, παίζουν κι αυτές στο χρηματιστήριο του βιβλίου. Τη συνεδρία, βέβαια, διευθύνει ο Νικολάκης με την γκρίζα πια γενειάδα του, που του δίνει έναν αέρα πατριαρχικό. Ανεβάζει και κατεβάζει ονόματα και τίτλους, συνεπικουρούμενος από το χορό των φίλων και των πελατών…»
Σημαντικά έργα βγαίνουν σε κυκλοφορία κάνοντας έντονη την παρουσία τους στον κόσμο του βιβλίου όπως «Τα Άσματα του Μαλντορόρ» του πατέρα του σουρεαλισμού Λωτρεαμόν στην πολύκροτη μετάφραση της Έλλης Νεζερίτη, «Οι Δερβίσσαι» του Βλαδίμηρου Μιρμίρογλου, τα «Ταξίδια στην Ελλάδα» του Τούρκου περιηγητή του 16ου αιώνα Εβλιά Τσελεμπί και φυσικά με πολλούς κόπους και τεράστια μεταφραστική δυσκολία, που στο τέλος αποσπά επαίνους, το μνημειώδες έργο του J. G. Fraser «Ο Χρυσός Κλώνος», σε επιμέλεια του πολυτάλαντου αλεξανδρινού καθηγητή Παναγιώτη Καρματζού.
Σήμερα, μετά από μισό και πλέον αιώνα στην υπηρεσία του ποιοτικού βιβλίου ο κατάλογος της Εκάτης απαριθμεί πέραν των διακοσίων τίτλων, εμπλουτίζοντας την ελληνική εκδοτική παραγωγή με έργα σε όλο το φάσμα της, όπως η αρχαιότητα, η νεότερη και σύγχρονη, ελληνική και παγκόσμια ιστορία, η κοινωνική ανθρωπολογία, η λαογραφία, τα ταξίδια και οι περιηγήσεις, ο πολιτισμός, η φιλοσοφία, η κριτική θεωρία και σκέψη, το ελληνικό και ξένο δοκίμιο, κείμενα και στοχασμοί για την Ελλάδα, ο εσωτερισμός, η ελληνική και παγκόσμια πεζογραφία και ποίηση, το θέατρο, η λατινική και βυζαντινή γραμματεία, βιβλία και κείμενα για την τέχνη, καθώς και ανατυπώσεις παλαιών και σπάνιων εκδόσεων ειδικού ενδιαφέροντος, καλύπτοντας πτυχές που δύσκολα αγγίζουν οι παραδοσιακοί εκδότες των εμπορικών τίτλων. Επίσης έντονη είναι η δράση στον τομέα της ισπανόφωνης και λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας που φροντίζει ο σημαντικότερος Έλληνας ισπανιστής, Ρήγας Καππάτος.
Έχοντας σαν γνώμονα πάντοτε τον απαιτητικό αναγνώστη, του προσφέρουμε μέσα από άψογες μεταφράσεις, άρτια παραγωγική διαδικασία και ενδελεχή έρευνα, πρωτότυπα βιβλία σε άριστη ποιότητα και αισθητική, αναβαθμίζοντας έτσι την ελληνική βιβλιογραφία.
Φωτογραφικό υλικό απο την ιστορία της Εκάτης θα βρείτε εδώ…